မျွၵ်ႉဢူး (မၢၼ်ႈ မြောက်ဦး၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Mrauk U) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၢၼ်ၵၢင် လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်ႈတူၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွင်ၸႂ်ဝႆႉ

ၵျွင်းၽြႃးဢၢၼ်ႇတေႃႇ တီႈ မျွၵ်ႉဢူး

ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ ပဵၼ်ၼင်ႇဝၢၼ်ႈၼွၼ်းလပ်းဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈသေ မိူဝ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးႁိုင်ၼႃႇဢႃးလႃးၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈမိူင်းဝူင်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းၵႃႉ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ၊ တတ်ႉၶျ် လႄႈ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ ၶဝ် ႁူဝ်မႃႇပေႃးလေႃႇၸမ်ႈၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈမေႃလိၵ်ႈလၢႆ ပိင်းၷလႃး လႄႈ ၸဝ်ႈၸၢႆး Mughalၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် မိူင်းႁေႃၶမ်း ရၶႅင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1431 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလႆႈထိုင်ၸိၵ်းၸွမ်မႃးၼၼ်ႉ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ လႆႈၵုမ်းၵမ်ပႃး ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈသေ ထိုင်ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ႄတႉ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ လႄႈ တွၼ်ႈပွတ်းတူၵ်း ႁင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ဝဵင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႄႈ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၵွင်းမူး လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈမႃး တင်းၼမ်။ တင်းၼမ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉယူႇသေ ၼၼ်ႉပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်လူင် ႁင်း ဝဵင်းမျွၵ်ႉဢူးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် မျွၵ်ႉဢူးမႃးၼၼ်ႉ တီႈဢွင်ႈတီႈၼႆႉ မိူင်းႁေႃၶမ်းတၢင်ႇဢၼ် လႆႈမီးမႃးယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ် မျွၵ်ႉဢူးသေ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် Dhanyawaddy, Sambawet, Pyinsa, Vesali, Launggret, Parein လႄႈ Kirt။

ဢမ်ႇပေႃးလႆႈႁၼ် လွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼိူဝ်ၼႃႈၸေႃးတင်းၼမ် ၼင်ႇမိူင်းတၢင်ႇမိူင်ႇသေ မၼ်းၸွႆႈထႅမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းၽိင်ႈငႄႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ။ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်လီဢႅဝ်ႇလႄႇသေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ် တႄႇဢဝ် ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇတေႃႇ ၵၢင်လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်း ၵၢင်ၼႂ်ၼႆ ၼမ်ႉၼၢႆးတၼ်ၸၼ်ၸႂ်ဝႆႉယဝ်ႉ။

ၵႂႃႇၸူး

တင်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်

ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် လွင်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်းသၢႆတၢင်းလိၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးလႆႈယဝ်ႉသေတႃႉ မၼ်းတိုၵ်ႉတေၵႆယၢၼ်ႁႅင်းသေ တီႈၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼႆႉ တေဢမ်ႇမီး တီႈလိုဝ်ႈတီႈၼွၼ်း။

• 1 တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တီႈၵႆ (မီးတီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းသုတ်း၊ မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း 2 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း -

• ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ – 1.5 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ၶဝ်မီးပၢႆတၢင်းၵႂႃႇမႃး ၼင်ႇ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် ၶဝ်ႈမီး ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ဝႅၼ်ႇ ဢၼ်လဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းပွတ်း ၼႂ်းၵႄႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ လႄႈ မျွၵ်ႉဢူး။ တီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၵူႈတီႈတီႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးလႆႈတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇယဝ်ႉ။
• တႃႈၵုင်ႈ – 24 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 25-30,000 ၵျၢပ်ႈ။
• တႃႈလိူဝ်ႇ – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃးလိူဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မႃးၵိုတ်းတီႈ မၵူၺ်း တီႈႁိမ်း ၶူဝ်ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵဵဝ်။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တႃႈလိူဝ်ႇ တေႃႇ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ။
• မၵူၺ်း – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မႃးၵိုတ်းတီႈ မၵူၺ်း မွၵ်ႈ 10 pm တီႈႁိမ်းၶူဝ်လူင်။
• ပူးၵမ်ႇ – သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လုၵ်ႉတီႈပူးၵမ်ႇသေမႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸူး မၵူၺ်း သေ ၶိုၼ်းၶၢႆႉၶီႇရူတ်ႉပတ်ႉ ၸူး မျွၵ်ႉဢူး (ဢမ်ႇၼၼ် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ) တီႈႁိမ်းၶူဝ် ဢၼ်လတ်းၶၢမ်း ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၽၢႆႇၼႃႈ လၢၼ်ႉၾႅတ်ႉသျိၼ်ႇ K.H.M ၼၼ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပူးၵမ်ႇ ၸူး မၵူၺ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၽွင်းၶၢဝ်း 10:00၊ 12:30 လႄႈ 23:30 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉ မၵူၺ်း ၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉတေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈသေ တၢင်းႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း။ သၢႆတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၵျွၵ်ႉပတွင်းၵႂႃႇၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်၊ ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈတႄႉ ထၢမ်တူၺ်းတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ။
• ငပလီႇ – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်(ဢွၼ်ႇ) ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တၢၼ်ႇတွႆး သေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 11:30 လႄႈ 13:30 တႃႇၽႅဝ်ႁွတ်ႈ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ ႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 18,000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ် ၵႂႃႇထႅင်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း တေႃႇထိုင် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ။ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း တွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆသဵၼ်ႈတၢင်း ဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁိူဝ်ႉၸႂ်လႄႈ ပေႃးလႆႈ တီႈၼင်ႈၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းတႄႉ တေၶႅၼ်းၸႂ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ။
• တွင်ႇၵူၵ်ႉ – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵမ်ႉၼမ် မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တၢၼ်ႇတွႆး (ငပလီႇ) မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်တေၵိုတ်း တီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႉ 14:30 လႄႈ 16:30 သေ တႃႇၵႂႃႇၸူး မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ တၢင်းႁိုင် 12 ၸူဝ်ႈမူင်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇ လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆတၢင်း ဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉလႄႈ ပေႃးလႆႈ တီႈၼင်ႈၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းတႄႉ တေလူမ်ၸႂ်ဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ။
• ပျီႇ – ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်ၵိုတ်းတီႈပျီႇ။ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈတီႈၼင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈသင်ႇမၢႆဝႆႉ။ တၢင်းႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းမႃးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တီႈ မၵူၺ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇထိုင်ၸူး တွင်ႇၵူၵ်ႉ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်(ဢွၼ်ႇ) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ 14:30 & 16:30 ၸူး မျွၵ်ႉဢူး (လႄႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ)၊ တၢင်းႁိုင် 12 ၸူဝ်ႈမူင်း လႄႈ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 15,000 ၵျၢပ်ႈ။

တင်းႁိူဝ်း

ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ လႆႈလတ်းၵႂႃႇၸွမ်း သၢႆတၢင်းၼမ်ႉ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်းသေ ၶိုၼ်ႈၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉၵႂႃႇလႄႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

• ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ <> မျွၵ်ႉဢူး ပွၵ်ႉလႂိမ်ႇတွင်ႇ၊ မၢႆ- 98၊ ၸႄႈဝဵင်းမျွၵ်ႉဢူး - ☏ +95 9450204357, +95 9789504136 - ✉ classicmrauku@gmail.com။ ႁိူဝ်းမႂ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းလႅင်းမျွၵ်ႉဢူးပႄးလေႉၼၼ်ႉသေ ၶၢတ်ႈပၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈသၢၼ်ၶတ်း ၼမ်ႉၶိုၼ်ႈၼႆ တေႁိုင် 6 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ပေႃးၵႂႃႇၸွမ်းသၢႆၼမ်ႉၶိုၼ်ႈတႄႉ တေႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်း 1-2 ၵေႃႉ US$180၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်း 3-4 ၵေႃႉ US$200၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်း 5-6 ၵေႃႉ US$250 ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်း 7-9 ၵေႃႉ US$300။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ တီႇ 2016)

သၢႆငၢႆ လွင်ႈႁိူဝ်းလႅၼ်ႈတီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၸႅင်ႈလႅင်းလီ၊ ႁိူဝ်းဢၼ်လႅၼ်ႈ လုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁိူဝ်းလူင်သွင်လမ်း - ႁိူဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ (Xgov)(ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပဵၼ် ၶွင်သုၼ်ႇတူဝ်) လႄႈ ဢွင်ႇၵျေႃႇမူဝ်း (AKM) ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းသွင်ၸၼ်ႉ။ တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း US$10 (တႃႇၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း) သေ ႁိုင် 7 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ပေႃးပဵၼ် ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်းတႄႉ တေလႆႈပၼ် US$20 သေ တေႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း။ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်တိုတ်း ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢွင်ႈတီႈ တႃႇတီႈ ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ် (ၵူၼ်းၶီႇ 5 ၵေႃႉ+၊ US$20 ႁိုင် 6 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တႃႇသၢႆလဵဝ်) ဢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတႃႇၵႂႃႇဝၢႆးဝၼ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇလိုဝ်ႈတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ တႃႇၶိုၼ်းၼိုင်ႈ။

ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ တေႃႇ မျွၵ်ႉဢူး - ႁိူဝ်းဢွၵ်ႇ ဝၼ်းၸၼ် (AKM)၊ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း (XGov)၊ ဝၼ်းသုၵ်း (XGov)၊ ဝၼ်းသဝ် (AKM) ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00။ ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်းတႄႉ ဢွၵ်ႇဝၼ်းပုတ်ႉ 14:00 သေ လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႇၵျေႃႇမူဝ်းသေ တိူဝ်းဢွၵ်ႇၼိုင်ႈလမ်း ဝၼ်းၽတ်း (ဝၼ်းပုတ်ႉၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ)။

မျွၵ်ႉဢူး တေႃႇ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ - ႁိူဝ်းဢွၵ်ႇ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢင်း (AKM)၊ ဝၼ်းပုတ်ႉ (XGov)၊ ဝၼ်းသုၵ်း (AKM)၊ ဝၼ်းဝ် (XGov)၊ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ (AKM) ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00။ ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်းတႄႉ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းၽတ်း 07:00 မူင်း။

တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ သိုဝ်ႉလႆႈယူႇ။ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသၢႆငၢႆ ဢၼ်ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉၼႆသေတႃႉ တူၺ်းမၼ်း လႅပ်ႈလွတ်ႈၽေးလီယူႇ။ ဢၼ်တေလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈၶၢမ်ႈဝၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် သွင်ဝၼ်းလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးၶၢဝ်းယၢမ်းၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆတႄႉ လီဝူၼ်ႉသွၼ်ႇတႃႇငိူင်ႉဝႄႈလႆႈ လွင်ႈၵႂႃႇၶမ်ယူႇတီႈ သၢႆတၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈယူႇတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇသေ မၼ်းတေၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈၽႂ်းလိူဝ် (4 တေႃႇ 6 ၸူဝ်ႈမူင်း) တေလႆႈပၼ် US$80 (မိူဝ်ႈပီ 2008)ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃသဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်မၼ်းလႄႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႆႈၶၢတ်ႈ ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပႂ်ႉ ၶပ်ႉမၢႆ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2011 ၽွင်းၶၢဝ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉ ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၸူးမျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ မီးဝႆႉယူႇၵူႈဝၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈငူပ်ႉငိသေ ၶီႇၸွမ်းၼႆတႄႉ ၵႃႈၶၼ်တေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ၽႅဝ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈဝၢႆးဝၼ်း လႄႈ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈႁိူဝ်းလႆႈငၢႆႈငၢႆႈသေ ၵႂႃႇၸူး မျွၵ်ႉဢူး ႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉလႆႈယူႇ၊ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ လုၵ်ႉတီႈတႃႈၵုင်ႈသေ ၽႅဝ်မျွၵ်ႉဢူးလႆႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဝၼ်း။ ပေႃးၵႂႃႇၸွမ်း ၾႄႇရီႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆတႄႉ တႃႇလုၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈ ၽႅဝ်မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ လူဝ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇတီႈဢေႇသုတ်းမၼ်းသွင်ဝၼ်းယဝ်ႉ (ၶဝ်ႈပႃး သၢႆၵၢၼ်မိၼ်)၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၺႃးထႃႈ ဝၼ်းႁိူဝ်းဢမ်ႇဢွၵ်ႇၼႆတႄႉ ၶႅၼ်းတေႁိုင်သေၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈမီးလွင်ႈတၢင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ယၢမ်ႈထုၵ်ႇၸူၼ်မႃး။

ၸွၼ်ႇ

ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် မျွၵ်ႉဢူး

ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈမီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ တီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ မီးဝၢၼ်ႈၶျၢင်းလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ။ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၢပ်ႉတဵတ်ႉမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈလႆႈၵႃႈတီႈ MTT (Myanmar Travel and Tours ဢၼ်ပဵၼ် ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ လုမ်းတူဝ်းရိတ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း) တီႈ တႃႈၵုင်ႈ။

တီႈမျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈပႆ၊ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႅၼ် (ၸၢင်ႈလႆႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်)၊ ၶၢတ်ႈသၢမ်လေႃႉ၊ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် မႃႉလေႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွင်ႈၶၢတ်ႈလႅင် (2,000 ၵျၢပ်ႈ) ၼႆႉတႄႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႆႈဢႅဝ်ႇမုင်ႈတူၺ်း ၼႂ်းဝဵင်းၼွၵ်ႈဝဵင်းၼႆတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းဝူၼ်ႉလီဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶၢတ်ႈ လႅင် ၸွမ်းဝၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်ႇ ၸွမ်းမူင်း မၼ်းၵေႃႈလႆႈ။

တူၺ်း

ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တီႈမျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ တေလႆႈပၼ်ၵႃႈၶဝ်ႈဝဵင်း 10,000 ၵျၢပ်ႈ ယဝ်ႉ။ လုမ်းၵဵပ်းငိုၼ်းတႄႉ မီးတီႈ ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်း (ၵွင်းမူးပႅတ်ႇမိုၼ်ႇ)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တေၸွမ်းလင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ဝၢႆးလင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ ႁေႃၶမ်း၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၺႃးၶဝ် ၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈဝႃႈ ၵၢမ်ႇလီယဝ်ႉ။

တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတီႈ 1 ႁေႃၶမ်း ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၵၢင်ၼႂ်ၸဵမ်ၸဝ်ႉလႄႈ။ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ႁၢင်ႈႁေႃ ၽွင်းၵၢင်ၼႂ်တိုၵ်ႉမီး ဢၢႆၵွၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပႆသေၸွၼ်ႇတူၺ်းႁိမ်းႁွမ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်း (ၵွင်းမူးပႅတ်ႇမိုၼ်ႇ) ၼၼ်ႉ တေပၼ်တၢင်းႁၢင်ႈလီ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇတူၺ်း လႄႈ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။ ပႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉၶီႇလႅင်ၸွမ်း တီႈၵႂႃႇၵႆဢိတ်းၼိုင်ၼႆ တေလႆႈႁၼ် မဵဝ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်ၼၼ်ႉ။

တီႈၽၢႆႇၼႂ်း ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်း

• 1 ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်း (ရၼ်ႇဢွင်ႇၸေႇယ) (မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ႁေႃၶမ်း ယၢၼ် 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ၵွင်းမူးၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် တိုၵ်ႉဝႆႈသႃၵိူဝ်းယမ်ယူႇ။ တီႈၽၢႆႇတၢင်းၼႂ်းမၼ်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ပႅၵ်ႈပႆ ဢၼ်ၵိူင်းဝႆႉသေ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ႁွႆးၶႅၵ်းမၢၵ်ႇႁိၼ် ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ် ဢၼ်လီထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸၢတ်ႈ 550 ။ ၸိုဝ်ႈမၼ်းတႄႉ မီးတီႈပွင်ႇ ၸဝ်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ 80,000 သူႇလႄႈ ၼမ်လိူဝ်သေ 80,000 (တီႈတႄႉမၼ်း မီး 84,000) ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈတီႈၼႆႈ။ ၸိုဝ်ႈၵွင်းမူး ထႅင်ႈတၢင်ႇမဵဝ်းတႄႉ ဝႃႈ ရၼ်ႇဢွင်ႇၸေႇယ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ဢွင်ႇပႄႉၶဵၼ်" ဢၼ်မၢႆထိုင် ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ ပၢင်ႇလၢႆႇသေ ၶဝ်ႈတိုၵ်း မိူဝ်ႈပႆႇတႄႇ ၵွင်းမူးၼႆႉ။ ၵွင်းမူးၼႆႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း Mong Ba Gree (Minbun)ၵေႃႉၽွင်းငမ်းမႃး တႄႇဢဝ် ပီ 1513 တေႃႇ 1533 ၼၼ်ႉ လႆႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1535 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢဝ်တင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် 1,000 ၵေႃႉသေ တႄႇသၢင်ႈမႃႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းၼႆ ၶဝ်ႈတီႈ ႁူးၽၢႆႇႁွင်ႇသေၵေႃႈ ငွၵ်းၽၢႆႇၶႂႃၵမ်းလဵဝ်လႄႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈပႆၵႂႃႇၸူး ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵၢင်၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပႆၵႂႃႇႁိမ်း သုမ်ႉၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း - ဢမ်ႇၼၼ် ၶိုၼ်းပႆမႃးၼင်ႇ တၢင်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။။ 
• 2 ၵျွင်းၽြႃးသိမ်ႇထုၵ်ႉၶမ်ႇ (မီးတေႃႇၼႃႈ ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်း)။ ၵျွင်းၽြႃးၼႆႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း မိၼ်းၽလွင်း လႆႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1571 သေ တႄႇတီႈၼိူဝ်ႁိၼ်သၢႆး။ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်း မီးတီႈၽၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇသေ ၵျွင်းၽြႃးၼႆႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ယွၼ်ႉ ႁွႆးမိုဝ်းၶႅၵ်းမၢၵ်ႇႁိၼ် တီႈၽၢႆႇၼႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄတင်းၼမ် ၸိူဝ်းၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇၼႂ်းမၼ်းၼႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ 140 သူႇၼႆႉ ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇဝႆႉ ပဵၼ်ထႅဝ် ပဵၼ်ဝူင်းဝႆႉယဝ်ႉ။ 
• 3 မျႃႉတၢၼ်းၸွင်း (ဢွၵ်ႇ) (မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၵျႂင်းၽြႃးသိမ်ႇထုၵ်ႉၶမ်ႇ)။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း မိၼ်းၸေႃးမုၼ်ႇ လႆႈပူၵ်းတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1430 သေ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၼၼ်ႉ မီးၵွင်းမူးထႅင်ႈသူႇၼိုင်ႈ။ 
• 4 ပိတၵတႅၵ်ႉ (မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၵႆၵၼ်တင်း ၵွင်းမူးသျိၼ်ႉတွင်း)။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်ၵွင်းလွႆလႄႈ ပဵၼ်တီႈၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈ၊ သေ လႆႈမုင်ႈႁၼ်ပႃး ၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်းလႄႈ သိမ်ႇထုၵ်ႉၶမ်ႇ။ 
• 5 ၸၵ်ႉၵျႃႉမၢၼ်ႇဢွင်ႇ (မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ/ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ႁၢင်ႈႁေႃ မွၵ်ႈ 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ပဵၼ်ၵွင်းမူး တီႈၸၼ်ၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ဝၼ်းထိ မၼ်းၼႄဝႆႉ 1629၊ ၵွင်းမူးၼႆႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း သီႇရိသုထမ်ႇမရႃႇၸႃႇ လႆႈၵေႃႇတင်ႈမႃး။ တၢင်းသုင် မီး 33 မီႇတႃႇသေ ၽၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉၼင်ႇ လူင်မွၵ်ႇမူဝ်။ မႂ်တိုတ်းၶဝ်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၵူတ်ႇထတ်းတီႈၼႆႈ။ 

ၽၢႆႇၼႂ်း ၵျွင်းၽြႃးၵူဝ်းတွင်း

• 6 ၵျွင်းၽြႃးၵူဝ်းတွင်း (မီး ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ/ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တီႈၼွၵ်ႈဝဵင်း ယၢၼ် 2.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ၵွင်းမူးဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ မျွၵ်ႉဢူး၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၵူၼ်ႇပင်းမႃး ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ။ 
• 7 ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ (မီးဝႆႉ တီႈၽၢႆႇၼႂ်း ႁၢင်ႈႁေႃ)။ 09:00-16:30။ ပဵၼ်တီႈၸုတုမ်ဝႆႉ ၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵႃႈတီႈမျွၵ်ႉဢူး - ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ၊ ၶႅပ်းမၢႆတွင်း၊ ၶႅပ်းငိုၼ်းတႅင်းၵႃး မိူဝ်ႈပႃ ဝေႇသႃႇလီႇ၊ ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ ပၢၼ်မျွၵ်ႉဢူး ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်၊ လႄႈ ႁၢင်ႈၽၢင်ဢွၼ်ႇ မျွၵ်ႉဢူး ဢၼ်တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ဝႆႉယူႇတီလႂ်။ ၽႃဢၼ်ပဵၼ် ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉ ၼင်ႇ ႁၢင်ႈႁေႃယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ တေလႆႈပၼ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ သႅပ်ႇ 2018)
• 8 ၵိတ်ႉလႅတ်ႉသႄႇၵၢၼ်ႇ လႄႈ လႅတ်ႉသႄႇၵၢၼ်ႇ (တူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ) (ပႆၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းဢူၵ်ႉတမၸၢၼ်း သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ၊ တီႈၼိူဝ်ၶူဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢမ်ႇလႆႈမီးရူတ်ႉ (10-15 တႃ) ႁၢၼ်ႉတေႃႇၽႅဝ် ႁူင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း)။ ပဵၼ်ၵိၵ်ႉ 2 တီႈတူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ (ယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇ GPS marker) လႄႈ ပဵၼ်တီႈ ပႆတၢင်းၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ၼႂ်းၵႃႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉႁၢမ်ႉဢေႇ တီႈၼႂ်ႊဝဵင်း။ တီႈႁိမ်းၵွင်းမူးၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈလီႇ တႃႇထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၽွင်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၵႃႇတီႈ ၽၢႆႇဝၼ်းတူၵ်း ဢၼ်တေႃႇၼႃႈ ပၢင်ႇလဵၼ်ႈႁႅင်း။ 
• 9 လွႆလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ (လုၵ်ႉတီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈဢလူဝ်ႇတေႃႇပျေႉသေ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၼိူဝ်လွႆ)။ ပႆၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လွႆ။ တီႈၵွင်းမူးၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၽၢင်မုင်ႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီ မျွၵ်ႉဢူး လႄႈ ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသၢႆငၢႆ ၽူၼ်လူမ်းသေ မွၵ်ႇၵုမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈႁႄႉတတ်း လွင်ႈမုင်ႈတူၺ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ 

ဢွင်ႈတီႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇမျွၵ်ႉဢူး ၵေႃႈမီးၼွၵ်ႈဝဵင်း။ ၸႂ်ႉၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶၢတ်ႈရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႆႈယူႇ။

• 10 ဝူၺ်ႇသႃႇလီႇ (မီးၽၢႆႇႁွင်ႇမျွၵ်ႉဢူး ယၢၼ် 8 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈၼႆသေတႃႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 1500 ပီၼၼ်ႉတႄႉ ဝူၺ်ႇတႃႇလီႇ ၼႆႉ လႆႈပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းရၶႅင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ၵျွင်း၊ ၵွင်းမူး ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတႂ်ႈလိၼ်ၵမ်ႉၼမ်သေ ဢၼ်လႆႈႁၼ်ယူႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် လၢႆးဝႆႉဝၢင်း ႁေႃၶမ်း လႄႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈ ဢၼ်ႁူႉဝႃႈပဵၼ် သုတွင်ႇပရီႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ 
• 11 ၵွင်းမူး မႁႃႇမုၼိ (မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ မျွၵ်ႉဢူး ယၢၼ် 35 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ တၢင်းယၢပ်ႇ)။ ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ဢွင်ႈတီႈ ၽြႃးမႁႃႇမုၼိ ဢၼ်မီးယူႇတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးႁွႆးမိုဝ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇတင်းၼမ်သေ တီႈႁိမ်းၼၼ်ႉ မီးပႃး ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၶၢတ်ႈရူတ်ႉၵျိပ်ႉ ($30-50) တွၼ်ႈတႃႇၼိုင်ႈဝၼ်း တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇ ဝူၺ်ႇသႃႇလီႇ လႄႈ ၽြႃးမႁႃႇမုၼိ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶၢတ်ႈရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇႁူမ်ႈၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ လႆႈပၼ် 7,500 တွၼ်ႈတႃႇ ဝူၺ်ႇသႃႇလီႇ လႄႈ ၵွင်းမူးမႁႃႇမုၼိ၊ သင်ႇမၢႆ တီႈၼႂ်းဝဵင်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ 
• 12 လွင်ႈၷရႅတ်ႉ လႄႈ ပရဵၼ်ႇ (မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မျွၵ်ႉဢူး ယၢၼ် 5.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်း ၽၢႆႇသၢႆႉ)။ ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးၶီႇႁိူဝ်းၼႆ ႁိူင် 30 တႃ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်တႃႇတူၺ်းတႄႉ ပဵၼ် လွႆတွင်ႇမေႃႇတွင်ႇ လႄႈ ၵတူးတဵင်ႇ (ၽၢႆႇၸၢၼ်း 15 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ တီႈတႃႇတူၺ်းထႅင်ႈ ႁိမ်းႁွမ်းမျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ မီးၼင်ႇ ပတေႃႇ လႄႈ ဝိသလီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၶီႇရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ်ႉ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ 
• 13 ၵျွၵ်ႉတေႃႇ၊ ꩪၺဝတီႇ လႄႈ လွႆသလႃႉၷီႇရိ (မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ မျွၵ်ႉဢူး ယၢၼ် 45 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ မီးဝႆႉတီႈၸွမ်းတၢင်း ၵႂႃႇ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ)။ လွႆသလႃႉၷီႇရိၼႆႉ မီးတီႈမုင်ႈတူၺ်း မႄႈၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ မီးတီႈႁိမ်း ၶူဝ် သေ မုင်ႈတူၺ်းလႆႈ ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်း။ 

ႁဵတ်း

ပေႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈတူၺ်းတီႈယဵမ်ႈတင်းသဵင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵၢၼ်သုၵ်ႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် ၶီႇလႅင်ပၼ်လႄႇတူၺ်း ဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ်သေ တေလႆႈၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ႁိမ်းႁွမ်းမျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ မီးတႃႇတူၺ်းတႃႇယဵမ်ႈထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း လႄႈ မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။

• 1 လွႆႁႃႇလီႇ သဵၼ်ႈတၢင်းယူင်းၵျီး။ တႃႇမုင်ႈတူၺ်းလႆႈ ႁေႃၶမ်း လႄႈ ဝဵင်း ၼႆ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လွႆၼႆႉသေ တူၺ်းလႄႈ။ 
• ဝၢၼ်ႈၶျၢင်း။ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ်လႆႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢင်ဝၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၸူး ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵႆတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈၶျၢင်းၼၼ်ႉ ။ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 3 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ဢိၵ်ႇပႃး ၶဝ်ႈဝၼ်း သေ တေလႆႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ 2-3 ဝၢၼ်ႈ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ၶၢႆတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်း လိူဝ်။ ၸႂ်ႉတူၺ်း ဢေးၵျႅၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း သေ ၼိူင်းၵႃႈၶၼ်တူၺ်းၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ $30-80 (ၼိုင်ႈၶၢဝ်းတၢင်း၊ ၵူၼ်း 2-8 ၵေႃႉ)။ 

သိုဝ်ႉ

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းႁၢႆႉၸႃႉၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇၵႂႃႇမျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းဝႆႉထႃႈ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႆႇၵႂႃႇမျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇငိုၼ်းဝႆႉထႃး၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ၸၢၵ်ႈထုၵ်ႈငိုၼ်း ဢေႇတီႇဢႅမ်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်။

• 1 ယေးငိုၼ်းၵမ်ႇပေႃးၸ (KBZ Bank)။ 09:30။ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇလႄႈ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း 
• 2 ၵၢတ်ႇမျူဝ်ႉမ (မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ႁေႃၶမ်း)။ 

ၵိၼ်

ပႆၸွၼ်ႇတူၺ်း တီႈ ႁိမ်းႁွမ်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၵၢတ်ႇၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁၼ် တႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ၶဝ်မီး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သုင်ႁႅင်း ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉတႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႅၵ်ႇ၊ ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉတင်း လၵ်းၸဵင် လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ်။

• 1 လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မူဝ်ၶျႄႇရီႇ (ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၼဝရတ်ႉ လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်း မျွၵ်ႉဢူး၊ လူဝ်ႇလႆႈလတ်းၵႂႃႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇသေ ငွၵ်းၽၢႆႇၶႂႃ။ ဝၢႆးသေၵွႃႇမွၵ်ႈ လၢႆမီႇတႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မီးယူႇၽၢႆႇသၢႆႉ။)။ လႆႈတၢင်းၵိၼ် ၶႄႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရၶႅင်ႇ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၶဝ် ၶႅမ်ႉသေ ပေႃးၸႃႇဢဝ် တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၽေး၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇသွၵ်ႈႁႃ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈဢၢမ်းယူႇ။ 
• 2 ၾေႃႇယူႇ (For You) Min Bae Gyi St (မီးတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇ Happy Garden မီးတီႈ ၽၢႆႇသၢႆႉ)။ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယမ်ယမ်ၼမ်ၼမ်၊ မီးၽၵ်းတႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ်။ 1,000-3,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 3 လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ပျေႉဝ သဵၼ်ႈတင်းမိၼ်းပႄႉၵျီး (မီးၽၢႆႇတူၵ်းၵၢတ်ႇ)။ မီးတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉရၶႅင်ႇ။ ၼိူဝ်ႉၵႆႇ လႄႈ ပႃ ၶဝ် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ 

ဢွၵ်ႉ

ထုင်ႉဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းႁၢမ်ႉယၢၼ်ၵႆဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းသုင်လိူဝ်။ မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၼိုင်ႈတဝ်ႈၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ 2,500 ၵျၢပ်ႈ။

ၼွၼ်း

ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် မီးၸွမ်း 3 သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းပႃႇၵျီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႈၵႃႈၶၼ် သၢင်ႇထုၵ်ႇ

• 1 [Happy Garden ႁႅပ်းပီး ၷႃးတႅၼ်း] သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းပႃႇၵျီး (မီးၽၢႆႇတူၵ်း ၼွင်ၵၢၼ်ႇလႃႉ)။ မီး ပင်ႇၵလူဝ်ႇ 5 လင်သေ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ် ၵၢင်ၼႂ်။ တႄႇ 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 2 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မႄႈၼမ်ႉသီႇဝဵင်း (Lay Myoe River Guest House) သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းပႃႇၵျီး (မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ၾေႃႇယူႇ) - ☏ +95 9 852 2139။ တီႈ Tripadvisor တႄႉ ႁၼ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ၵိုင်ႇၵႃႈမၼ်းယူႇ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း။ တွၼ်ႈတႃႇၶွင်ႉၼိုင်ႈၵေႃႉ 6,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 3 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၵျေႃႇၸူဝ်း (မီးတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းပႃႇၵျီး၊ မီးတီႈ ၽၢႆႇသၢႆႉမိုဝ်း မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၶူဝ်) - ☏ +95 9 265 715 799။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်/သွၵ်းတိၼ် ၵႃႈတီႈ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ တီႈၽၢႆႇတၢင်းၼႂ်းမၼ်းၼႆႉတႄႉ ထုၵ်ႇလီၵဵင်ႈသႂ်ယူႇ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ် ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉသေ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်း။ ၼမ်ႉဢၢပ်ႇၶဝ် ၵတ်းၼႃႇၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ 8-14,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 4 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၷူဝ်းတႅၼ်းသတႃး (Golden Star Guest House) 116, Min Bar Gree Road။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ယူဝ်းယူဝ်းသေ ၵဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵိုင်ႇၵႃႈမၼ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶေးတေၸၢင်ႈႁႃတူၺ်းလႆႈထႅင်ႈတၢင်ႇတီႈယူႇ။ 8,000-20,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 5 ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၵၢၼ်ႉၵေႃႇၽျူႇ။ 
• 6 ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၽလႄးသႅၼ်ႉ ဢၢႆးလႅၼ်း (Pleasant Island Guest House) (မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်ၵုၼ်ႇဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း Royal City)။ မီးပႃးမူၵ်ႇသိတ်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉ၊ ထၢင်၊ ပင်ႇၵလူဝ်ႇ၊ ယူဝ်းယူဝ်း လႄႈ မီးၸမ်ၵၼ်တင်း ၵၢတ်ႇ 

ပၢၼ်ၵၢင်

• 7 ႁူင်းႁႅမ်း ၽရိၼ်ႉ (Prince Hotel) မၢႆ (536) သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ-ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း မရုၼ်းပွႆး၊ ပွၵ်ႉဢႄႇၸီး (မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်း ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ) - ☏ +95 9-260701079, +95 43-50174, +95 9-4958331 - ✉ mraukuprince@gmail.com။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၶဝ် ပဵၼ် သတၢႆႇပင်ႇၵလူဝ်ႇသေ မီးၵႆဝဵင်းဢိတ်းၼိုင်ႈ (ၶီႇလႅင်ၵႂႃႇမႃးငၢႆႈငၢႆႈယူႇ)။ US$28-39။ 
• 8 ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ရႂၢႆႇယႄႇသီးတီး & ပင်ႇၵလူဝ်ႇ (Royal City Guest House & Bungalows) Mini Ba Gyi Rd (လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ မီးတီႈႁိမ်းၸဵင်ႇမၼ်း)။ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်းတႄႉယူဝ်းယူဝ်းသေ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉ။ ၶၢမ်ႈတၢင်းသေ မီးဝႆႉ ပင်ႇၵလူဝ်ႇသွင်လင် (ပဵၼ်ၶွင်ႉ ၶွၼ်ႇၶရိ)။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း လႄႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ယွၼ်ႉမၼ်းမီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သၢႆတၢင်းၵႂႃႇ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းလႄႈ တေၸၢင်ႈမေႃးပၼ်းဝႆႉ။ ဢမ်ႇမီးၸၢၵ်ႈၽႆး။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၼမ်လိူဝ်ဝႆႉဢိတ်းၼိုင်ႈ။ US$10/35/40 (ၵူႈၼိုင်ႈၵေႃႉ/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ/ပင်ႇၵလူဝ်ႇ)။ 
• 9 ရီသွတ်ႉ မျွတ်ႉဢူးပႄးလဵတ်ႉ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် (Mrauk U Palace Resort & Restaurant) (မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢလူဝ်ႇတေႃႇပျေႉ) - ☏ +95 98532277, +95 9292660880, +95 9450204357, +95 95006894, +95 4350262 - ✉ mraukupalaceresort@gmail.com။ ပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ဝၢႆႇၾၢႆ၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇတႃႇဢၢပ်ႇ။ Email info@mraukupalaceresort.com . 30,000/35,000 ၵျၢပ်ႈ (sgl/dbl)။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ဢီးမေးလ်သေ သင်ႇမၢႆၼႆႉ ၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းထုၵ်ႇလီ။ 
• 10 ႁူင်းႁႅမ်း မျွၵ်ႉဢူး သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ-ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ပွၵ်ႉၺွင်ႇပိၼ်ႇၸေး (တေႃႇၼႃႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၼဝရတ်ႉ) - ☏ +95 043 50201 - ✉ salesrsvn.mrauku@gmail.com။ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ မူၵ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ၊ ထၢင်၊ ထီႇဝီႇ၊ တိူၵ်ႈၵတ်း၊ ဢွင်ႈၼွၼ်းၵႂၢင်ႈ၊ သူၼ်ၵႂၢင်ႈ၊ သႂ်ႇၶူဝ်းၶွင်ဝႆႉလီလီ။ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း လူင်ပွင်ၸိုင် ၵဝ်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ႁူင်းၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ်လဵဝ် ၵေႃႉၸတ်းၵၢၼ်၊ ပဵၼ်ၶွင် ၸုမ်းႁူင်းႁႅမ်း ဢၸူႇရႃႇ (Azura Hotels Group)။ US$50-100။ 
• 11 ႁူင်းႁႅမ်း ၼဝရတ်ႉ (Nawarat Hotel) E-27၊ သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ-ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၺွင်ႇပိၼ်ႇၸေး (လုၵ်ႉတီႈၵွင်းမူးသျိတ်ႉတွင်းသေ ယၢၼ်ၵၢၼ် 200 မီႇတႃႇ) - ☏ +95 1703885, +95 661159, +95 1 202 540 - ✉ maungayelin@gmail.com။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်းၼႃႇ၊ လီမိုတ်ႈၵိုတ်းၼႃႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၵဝ်ႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ မူၵ်ႇၼမ်ႉ/ဢၢင်ႇၼမ်ႉ၊ ထၢင်၊ ထီႇဝီႇ၊ တိူၵ်ႈၵတ်း၊ သႅၼ်ႈသႂ် သေ ႁၢင်ႈလီ၊ တီႈၼႂ်း ပင်ႇၵလူဝ်ႇတႄႉ ၶွင်ႉဢမ်ႇပေႃးယႂ်ႇႁႅင်း။ US$38-60 ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ 
• 12 ႁူင်းႁႅမ်း ရီသွတ်ႉ ဝိသလီႇ (Vesali Resort Hotel) (မီးၸမ်ၵၼ်တင်း လွႆသူၺ်ႇတွင်ႇ၊ တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်း တီႈၽၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇ) - ☏ +95 1526593, +95 1525609 - fax: +95 1526325 - ✉ vesaliresort@gmail.com။ ၶွင်ႉၼွၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မဵဝ်းပင်ႇၵလူဝ်ႇ၊ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ တၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၵပ်းသိုပ်ႇလႆႈတီႈပႃး vesali@myanmar.com.mm ။ US$35-45။ 
• ႁူင်းႁႅမ်း သူၺ်ႇတၸိၼ်ႇ (မီးတီႈႁိမ်း တၢင်းလတ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးဢူၵ်ႉတမ)။ ၶဝ်ႈပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉမႆႈ၊ ထီႇဝီႇ၊ တိူၵ်ႈၵတ်း၊ ဢွင်ႈၼွၼ်းယႂ်ႇ၊ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉဝၢင်းဝႆႉလီလီ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၶဝ် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉဝႆႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ဢၽၢတ်ႉမႅၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပင်ႇၵလူဝ်ႇ။ ~US$25 သေ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ၵႃႈၶၼ်သုင်။။ 

တီႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ

• 13 ရီသွတ်ႉ မျွၵ်ႉဢူးပရိၼ်ႉသႅတ်ႉ (Mrauk U Princess Resort) Mrauk U, Aung Tat Yat (မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းသုတ်းသုတ်း) - ☏ +95 43 50232, +95 9 8500 556, +95 9 8500 557။ တီႈ Tripadvisor တႄႉ ၼႆႉပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈထႅၼ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ဢမ်ႇတႅမ်ႇသေ ပဵၼ်ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ US$190-240။ 

သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ

ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်း သၢႆတၢင်းလိၼ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်သူင်ၸႂ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ၵူၺ်းပဵၼ်လႆႈ တႃႇ ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶီႇႁိူဝ်းၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူး(ဢမ်ႇၼၼ် ထႅင်ႈတၢင်ႇလၢႆး)၊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်။ မႂ်တိုတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢႆတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တီႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်းဝဵင်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း/ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လူဝ်ၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၶၼ်မၼ်း။

• ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ – ဢမ်ႇမီးဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ပဵၼ်တီႈတၢင်းၽႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင် တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ၵႂႃႇ/မႃး။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တင်းၼမ် ဢွၵ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ၵေႃႈ တႄႇ ၵၢင်ၼႂ် 07:00 သေ ဢွၵ်ႇ တေႃႇထိုင် ဝၢႆးဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈပၼ် 5000 ၵျၢပ်ႈ တေႃႇ 10,000 ၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။ ႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။ တႃႇလမ်းၼိုင်ႈတႄႉ ဢွၵ်ႇ ၵၢင်ၼႂ် 07:00 သေ ႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵပ်းသိုပ်ႇလႆႈ တီႈ 09 49660076, 09 421720296, www.mraukutraveler.com, www.mraukukyawmoe.com, (email-)mraukukyawmoe@gmail.com ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ် တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တူၺ်းတီႈ #ၵႂႃႇၸူး ၼၼ်ႉလႄႈ။
• တွင်ႇၵူၵ်ႉ – ဢမ်ႇမီးဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးတႃႇလိူၵ်ႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ တႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်တီႈတၢင်းၽေ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၼႂ်းၵႄႈ မျွၵ်ႉဢူး၊ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ပျီႇ လႄႈ ငပလီႇ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သွင်လမ်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇၸူး ငပလီႇ ၵူႈဝၼ်း ဢၼ်ၵိုတ်းတီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆ သဵၼ်ႈတၢင်း ႁၢႆႉၸႃႉလႄႈ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးလီမူၼ်ႈသိူဝ်း- တႃႇတေႁွတ်ႈၽႅဝ်ၼႆႉ လႆႈႁိူဝ်ႉမွႆႈၼႃႇသေ လၢတ်ႈႁႂ်ႈလႆႈ တီႈၼင်ႈ ၽၢႆႇတၢင်းၼႃႈမၼ်းလႄႈ။ တၢင်းႁိုင် 12 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 15,000 ၵျၢပ်ႈ။
• ငပလီႇ – မီးဝႆႉ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်းတႄႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သင်ႇထုၵ်ႇမၼ်းတႄႉ မီးတႃႇလိူၵ်ႈႁၢမ်ႉဢေႇဝႆႉ။ မီးဝႆႉရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သွင်လမ်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵူႈဝၼ်း တီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တၢၼ်ႇတွႆး ဢၼ်ၵႆၵၼ်တင်း ငပလီႇ 6 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉသေ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုတ်းတီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶႅၼ်းတေႃႈ တွင်းဝႆႉပၼ်ဝႃႈ သၢႆငၢႆတၢင်း မၼ်းၵျၢမ်းၼႃႇ။ တၢင်းႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 18,000 ၵျၢပ်ႈ။
• ပူးၵမ်ႇ – ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမ။ တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇၸူး ပူးၵမ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸူး မၵူၺ်း (09:00 & 12:00, 16 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 24-27,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် တႃႈလိူဝ်ႇ (08:00 & 10:00) သေ လူင်းတီႈ မၵူၺ်း ဢမ်ႇၼၼ် 1 ၵျွၵ်ႉပတွင်း (19 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵႂႃႇ တႃႈလိူဝ်ႇ)။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈ တေၸၢင်ႈပႂ်ႉၶီႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ၊ ပိၵ်ႉၵပ်ႉ/ဝႅၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢတ်ႉသ်တၢင်ႇၸိူဝ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်တေၵႂႃႇၸူး တီႈၼၼ်ႈ (ၵျွၵ်ႉပတွင်း) ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း ပူးၵမ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇပႃး လွႆပူပ်ႉပႃး ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇလႆႈတၢင်းၵျေႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆသေတူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ။ တၢင်းႁိုင် 20 ၸူဝ်ႈမိူင်း၊ 28,000 ၵျၢပ်ႈ။
• ပျီႇ – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ယွၼ်ႉမီးၸမ်ၵၼ်တင်း ဝဵင်းၵဝ်ႇပိဝ်ႇ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၼႂ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ တႄႇဢွၵ်ႇသေ ၵႂႃႇၸူးတႃႈၵုင်ႈ။ တၢင်းႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။
• တႃႈလိူဝ်ႇ – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ၊ သုၵ်ႈၼႃႈၽြႃးလူင် မႁႃႇမုၼိ၊ ဢိၵ်ႇတင်း ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်း ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်မီးႁိမ်းၸမၼ်။ ဢွၵ်ႇ 09:00၊ တၢင်းႁိုင် 21 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 25,000 ၵျၢပ်ႈ။
• တႃႈၵုင်ႈ – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၸူး တႃႈၵုင်ႈ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇသေဢွၵ်ႇ သေ ဢွၵ်ႇၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈ 06:00 & 09:00။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၽႅဝ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တဵမ်ၸဝ်ႉ၊ တွၼ်ႈတႃႈၼႄႉၼွၼ်း တႃႇလႆႈတီႈၼင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၽႅဝ် ၸဵမ်မိူဝ် 05:30 မူင်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇမၢႆဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇဢွၵ်ႇၼႆႉ တေၽႅဝ်တီႈ မျွၵ်ႉဢူး မွၵ်ႈ 07:00 မူင်းသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ တေၽႅဝ် ၼႂ်းၵႄႈ 12:00 & 13:00။ ဝၢႆးသေ ႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵိုတ်းတီႈ ပျီႇ ။ တၢင်းႁိုင် 24 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 25,000-30,000 ၵျၢပ်ႈ။