မၢႆတွင်း: မိူဝ်ႈ ပီ 2016 ဢေႃးၵၢတ်ႉ 24 ၼၼ်ႉ ဢိင်ႇသၼ်ႇလူင် လႆႈဝႆၶွၼ်းၵႂႃႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၵၢင်သေ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉ ၵျွင်းၽြႃးလႄႈ ၵွင်းမူး တီႈပူးၵမ်ႇ လႆႈလုလဵဝ်ၵႂႃႇတင်းၼမ်။ တီႈၸိူဝ်းလုလႅဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၶိုၼ်းၵေႃႇၵုမ်းလုမ်းလႃးယူႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ် တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၵူၼ်းတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈၵႂႃႇ ႁႄႉၺႃး ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉမႄးၵုမ်းၼၼ်ႉသေ ယူႇသဝ်းပၼ် ႁႂ်ႈလွတ်ႈၵၢင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇမၼ်ႈၼိမ် လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉၸၢင်ႈယၢတ်ႇတူၵ်း။

ပူးၵမ်ႇ (မၢၼ်ႈ ပုဂံ၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Bagan) ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မီးတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင် တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉတီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ၶူဝ်းပူၺ်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵမ်ႇၽႃႇ UNESCO။

ပွင်ႇၸႂ်

ထုင်ႉပူးၵမ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇသေ မုင်ႈႁၼ်

ၵႂႃႇၸူး

လိူဝ်သေဝႃႈ မႃးၸွမ်းႁိူဝ်း၊ ပေႃးဝႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်မႃးတီႈ ပူးၵမ်ႇၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၺွင်ႇဢူး သေမႃးယဝ်ႉ။

တင်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ

• 1 တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ ႁၢႆးဝေး ပူးၵမ်ႇသူၺ်ႇပျီႇ (Bagan Shwe Pyi Highway Bus Terminal)။ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼႆႈ ၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၺွင်ႇဢူးၼႆႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈပၼ် 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ၵမ်ၵႃႈၶၼ်ဝႆႉ၊ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းပဵၼ် မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ပႂ်ႉၶီႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မေႃႇသဵတ်ႈၼႆတႄႉ တေလႆႈၵႃႈၶၼ် ထမ်ႇမတႃႇ ဢၼ်လႆႈပၼ် 1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈၼၼ်ႉ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းသေမႃး -

• လွႆပူပ်ႉပႃး – မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယၢၼ် 50 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ပိုၼ်ႉတီႈ၊ 1½ မူင်း၊ 1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈ။
• တႃႈလိူဝ်ႇ – သၢႆရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ၶီႇတိူဝ်းလူမ်ၸႂ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ၊ ၵမ်ႉၼမ် တေမီးၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် တႄႇဢဝ် 06:00 တေႃႇ 10:00၊ ပေႃးပဵၼ်ဝၢႆးဝၼ်းတႄႉ တေမီး မီႇၼီႇပၢသ်ႉ (ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ႁၢတ်ႈ)ၵူၺ်း။ 5-8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 7-8,000 ၵျၢပ်ႈ။ ထႅၵ်ႇသီႇသုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈယူႇသေ တေလႆႈပၼ် US$90-100 ယဝ်ႉ။
• တႃႈၵုင်ႈ – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇသေ မီးရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇ ၵၢင်ၼႂ် လႄႈ တၢမ်းၶမ်ႈ။ လူဝ်ႇလႆႈသင်ႇမၢႆဝႆႉထႃႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် သၢႆတၢင်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်။ တၢင်းႁိုင် 9-11 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 13-18,000 ၵျၢပ်ႈ (ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉ ဝီႇဢၢႆႇၽီႇ 2+1 ၼႆ တေလႆႈပၼ် 20-23,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးဝႃႈ တေလုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း တီႈ ၽြႃးသူးလေႇ ၵႂႃႇ တီႈ တႃးရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇၼႆ တေလႆႈၵႂႃႇထႃႈ မွၵ်ႈသွင်ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ။ ပေႃးတေၶီႇရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းၼႆတႄႉ ၶီႇ မၢႆ 36 လႄႈ။
• ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ (ယွင်ႁူၺ်ႈ) – မီးရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢႄးၵွၼ်း တေလႅပ်ႈလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 14,000 သေ တေႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ရူတ်ႉဢၼ်တေၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ တေဢမ်ႇလႅပ်ႈမီး၊ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉၶီႇ ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တူၼ်ႈတီးမႃး၊ မႃးပႂ်ႉတီႈ တၢင်းၽႄ ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင် ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ တီႈယၢၼ် 12 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မွၵ်ႈ ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် 07:00။ သင်ႇမၢႆဝႆႉထႃႈသေ မႃးပႂ်ႉၶီႇၵေႃႈလႆႈ။ ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵၢတ်ႇလေႃႉ ၵႂႃႇသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈတႄႉ တေႁိုင် မွၵ်ႈ 7 ၸူဝ်ႈမူင်း။
• တူၼ်ႈတီး – ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ တူၼ်ႈတီး (06:00) ဢၼ်လႆႈၵႂႃႇ (12 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလတ်း ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ (ယွင်ႁူၺ်ႈ) ၵႂႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေလတ်းၵႂႃႇ ၵၢတ်ႇလေႃႉ( 7 ၸူဝ်ႈမူင်း)။ တၢင်းႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်း။
• ပျီႇ – ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇလူင် ဢၼ်ၵပ်းၵၼ်ဝႆႉ တင်း တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ တႃႇလုၵ်ႉတီႈ ပျီႇ သေ ၵႂႃႇပူးၵမ်ႇၼႆႉ တေပႂ်ႉရူတ်ႉ ယၢပ်ႇဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မီးယူႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 17:00 မူင်း၊ လႆႈပၼ် 11,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် တႃႇၽႅဝ် ပူးၵမ်တႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ 10 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၸိူဝ်း ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ မၵူၺ်းသေ ၶိုၼ်းလုၵ်ႉတီႈ မၵူၺ်းၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း။
• မၵူၺ်း – 6 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။
• မျွၵ်ႉဢူး – ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၶီႇရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ် မၵူၺ်း (09:00 & 12:00, 16 မူင်း၊ 24-27,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ၽႅဝ် တႃႈလိူဝ်ႇ (08:00 &10:00) သေၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈတီႈ မၵူၺ်း ဢမ်ႇၼၼ် 1 ၵျွၵ်ႉပတွင်း (19 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း တႃႈလူဝ်ႇ)။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေတႄႉ တေၸၢင်ႈႁႄႉ ရူတ်ႉ ငၢႆႈငၢႆႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၵႂႃႇပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တေၶီႇရူတ်ႉပၢသ်ႉ တီႈ မျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ ၵူတ်းထတ်းတူၺ်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်တေလတ်းၵႂႃႇတီႈ (ၵျွၵ်ႉပတွင်း) ႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်ႇတိုတ်း လႄႈ ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်၊ ဢိင်ၼိူဝ် ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်တေဢွၵ်ႇသေ ၵူၼ်းၶီႇမၼ်းၵေႃႈ လႆႈလၢႆႈၵႂႃႇလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်း ၵျွင်းပတွင်းၼၼ်ႉတႄႉ တေတိူဝ်းလီ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃး မၼ်းတိူဝ်းၸမ် ပူးၵမ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ လွႆပူပ်ႉပႃး ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ၊ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတူၺ်း ၽွင်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆ။ 20 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 28,000 ၵျၢပ်ႈ။

တင်း ရူတ်ႉလဵꧣ်း

တီႈၼိူဝ်ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ

• 2 တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ပူးၵမ်ႇ (လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉ သေ ၵႂႃႇၽၢႆႇၸၢၼ်း 1.2 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် သၢႆတၢင်းမၼ်း ၵျၢပ်း၊ ဢၢႆသႅဝ်မၼ်းမဵၼ်၊ ထိူင်း သေ ပၢႆမီးမႅင်းသေၵွၼ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇယူႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈယူႇလႆႈၵၢင်ၶမ်ႈၼႆတႄႉ တေမီးၸိူင်းဢၼ်ၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။

လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းသေမႃး -

• တႃႈၵုင်ႈ – ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၵၢင်ၶမ်ႈ ဢွၵ်ႇယူႇၵူႈၵဝၼ်း၊ လုၵ်ႉတီႈတႃႈၵုင်ႈသေ ဢွၵ်ႇမွၵ်ႈ ၶၢဝ်း 16:00 မူင်းသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ ပူးၵမ်ႇ 09:00 ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ - ပေႃးပဵၼ် ထၢၼ်ႈ ဢၼ်ပႃးတီႈၼွၼ်း (16,500 ၵျၢပ်ႈ)၊ ထၢၼ်ႈတီႈၼင်ႈ ၸၼ်ႉသုင် (12,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ ထၢၼ်ႈတီႈၼင်ႈယူဝ်းယူဝ်း (4,500 ၵျၢပ်ႈ)။
• တႃႈလိူဝ်ႇ – မီးဝႆ့ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃးသွင်ၽၢႆႇ ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူး ပူးၵမ်ႇ ၵူႈဝၼ်း၊ တႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:20 သေ ႁွတ်ႈၽႅဝ် 18:45 သေ တၢင်ႇထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 21:00 သေၵေႃႈ ၵႂႃႇၽႅဝ် 04:59 ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇတႄႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇလႅၼ်ႈ၊ တီႈၼင်ႈတႄႉ မၼ်း ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ လႄႈ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းတႄႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ တေၺႃး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လႆႈသိမ်းၶူဝ်းၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉႁင်းၶေႃသေ တေလႆႈၼင်ႈၸွမ်း တီႈၼင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် ဢၼ်ၵူၼ်းသတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇ (ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ) လႆႈပၼ် 1,800 ၵျၢပ်ႈသေ တွၼ်ႈတႃႇ (ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း) တေလႆႈပၼ် 1,300 ၵျၢပ်ႈ။
• ပျီႇ – ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇမႃးၼၼ်ႉတႄႉ သၢႆငၢႆမၼ်း ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းလီ၊ လႅပ်ႈမီးပဵၼ်ၶၢဝ်းမၼ်းၵူၺ်း။ ပျီႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸွမ်းသၢႆတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ် မွၵ်ႈ 5-7,000 ၵျၢပ်ႈ (တွၼ်ႈတႃႇတီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်)။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ (ၵျီးမျိၼ်ႇတၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢင်ၵႅၼ်) ၵႂႃႇၸူး ပျီႇ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ ၵူႈဝၼ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇတီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင် တေလႆႈပၼ် 3,900 ၵျၢပ်ႈ။

တင်း ႁိူဝ်း

ႁိူဝ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃးတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးတီႈ 1 ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း ၺွင်ႇဢွင်ႇ ဢၼ်မီး တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵၢတ်ႇၺွင်ႇဢူး ယၢၼ် 1.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ဢွင်ႈတီႈထႅင်ႈတၢင်ႇတီႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၾႄႇရီႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးတီႈ 2 ၶူဝ်တႃႈၼမ်ႉ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ပူးၽယႃး ယၢၼ် 350 မီႇတႃႇ။

တႃႈလိူဝ်ႇ
ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇ "လႅၼ်ႈၽႂ်း" ဢၼ်လွင်ႈလူင်းၸွမ်း ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းႁိုင် မွၵ်ႈ 9-12 ၸူဝ်ႈမူင်း (ဢမ်ႇ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း ၵႂႃႇ 30 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ US$ 35/40။ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆး ၼႆႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ ၶီႇႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၽႂ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီ ၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉ၊ တေၸၢင်ႈသုတ်ႇၼူမ်လႆႈ လူမ်းသႅၼ်ႈသႂ်၊ တေလႆႈၸၢင်ႈတူၺ်းလႆႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၸိူဝ်းမီးၸွမ်း ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ၊ လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်းယုၵ်ႉၼႄ တူင်ႉတၵ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ RV သူၺ်ႇၵိင်ႇၼရီႇ ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းၵေႃးဝဵင်ႇ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇသေ ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 07:00 မူင်းသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ ပူးၵမ်ႇ ၶၢဝ်း 17:00 မူင်းယဝ်ႉ။ ၾႄႇရီႇၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ တေႃႇ မၢတ်ႉၶျ် ၼၼ်ႉ လႅၼ်ႈပၼ်ၵူႈဝၼ်းသေ ပေႃးဝႃႈ ၽွင်းၼမ်ႉဢေႇၵႂႃႇ ၼႂ်း လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ၊ မေႇ လႄႈ ၵျုၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇလႅၼ်ႈ။ ႁူင်းၵၢၼ် ထႅင်ႈတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ MGRG Express Ferry ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႅၼ်ႈသၢႆတၢင်းမိူၼ်ၵၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူၼ်ၵၼ်သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$45 ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇသင်ႇမၢႆမၼ်းတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ၊ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေဢၼ်ဢၼ်၊ MTT (လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် လုမ်း IWT တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 35 တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ် ယၢၼ်တင်း မႄႈၼမ်ႉ မွၵ်ႈ လၢႆလၢႆပၢၵ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉ။

ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆး ဢၼ်ၵႂႃႇသဵၼ်ႈတၢင်းမိူၼ်ၵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးသူႈၵႂႃႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 18,000 ၵျၢပ်ႈ။ တေႁိုင် ၼႂ်းၵႄႈ 14-17 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇတေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ လႅပ်ႈတေလႅၼ်ႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ လႄႈ ဝၼ်းပုတ်ႉၵူၺ်း၊ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းလႄႈ။ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ တင်ႇၵေႃႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၼင်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵႂႃႇသေဢၼ်ဢၼ်။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်းၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ႁူမ်ၸူမ်း တႃႇဢဝ်ၶွင်ၶဝ် ၽႄပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉယူႇ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ၼိူဝ်ႁိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် လုၵ်ႉတီႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။

ႁိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းၺွင်ႇဢူး။ ပေႃးဝႃႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမီး တီႈၵဵပ်းငိုၼ်း ဢၼ်တေလႆႈပၼ် 25,000 တွၼ်ႈတႃႇ မႂ်ႇတိုတ်း တႃႇၶဝ်ႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ် ပူးၵမ်ႇ။

ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၸႂ်ႉလု ၸွမ်း လွင်ႈယူႇၵႆၵႆ သေ လႆးမုင်ႈတူၺ်း တီႈၽင်ႇၼမ်ႉ။

ပျီႇ
ၵူႈဝၼ်းသဝ်း ၶၢဝ်း 05:30 ၼၼ်ႉ မီး ၾႄႇရီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇသေ ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႃးၽႅဝ် ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၶၢဝ်း 17:30 (48 ၸူဝ်ႈမူင်း) သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မၼ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇ၊ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းလႄႈ။

တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၺွင်ႇဢူး

• 3 တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၺွင်ႇဢူး (NYU ^IATA) (4 km south of Nyaung U)။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇ Air Mandalay, Asian Wings ဢမ်ႇၼၼ် Myanmar Airways International သေၵေႃႈ ၵႂႃႇၸူး ပူးၵမ်ႇလႆႈယူႇ။ ပႃးဝႆႉ ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းၵတ်း လႄႈ ၶၢဝ်းမႆႈယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် Air Mandalay ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ သေ မိၼ်ၸူး ပူးၵမ်ႇယူႇ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵႂႃႇၸူး ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇၼႆႉ ပေႃးၶီႇၵႃးၵႂႃႇၼႆ တေႁိုင်ယူႇ 15-20 မိတ်ႉၼိတ်ႉ၊ သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 7-10,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်းၶၢမ်ႇၸေးၸိမ် ပၢၼ်ၵၢင်ၼႆၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်ပေႃး မႃးႁပ်ႉပၼ်လၢႆလၢႆ ၵႃႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၵႃႈၶၼ် လႄႈ ပႃႇမိတ်ႉ

မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈၸူး ပူးၵမ်ႇ၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃးၸွမ်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ၸူး သုမ်ႉမႂ်တိုတ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈ (ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်တၢင်း တီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ ႁၢႆးဝေး လႄႈ တၢင်းၽေ သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်၊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉၵႂႃႇ မွၵ်ႈ 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) တီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၼႄ ပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ သိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈ ၵဝ်ႇမွၼ် ဢၼ်တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေမီး US$20 ဢမ်ႇၼၼ် 25,000 ၵျၢပ်ႈ ၼၼ်ႉပဵၼ် မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ ပီ 2019၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉငိုၼ်း တင်းသွင်မဵဝ်းၼၼ်ႉသေ သိုဝ်ႉလႆႈယူႇ။ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေထုၵ်ႇၵူတ်ႇထတ်းတီႈ ၵျွင်းၽြႃး ထီးလူဝ်ႇမိၼ်းလူဝ်ႇ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးသူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၽႅဝ်ၸူး ၼႃႈလိၼ် တီႈပူးၵမ်ႇသေ မၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်ၸူး ၼႂ်းထွင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸွၼ်ႇ

လေႃႉမႃႉ

• ပႆတၢင်း။ တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၵူၺ်းတေမီး တီႈပွင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း တီႈၼႂ်းဝဵင်း၊ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၺွင်ႇဢူး။ 
• ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်။ ရူတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်လႅၼ်ႈပၼ်ဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵၢတ်ႇၺွင်ႇဢူး လႄႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ (200 ၵျၢပ်ႈ)၊ တီႈ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ (400 ၵျၢပ်ႈ) ၵေႃႈ လႅၼ်ႈပၼ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ၶဝ်တေၶႂ်ႈယွၼ်းထိုင် 1,000 ၵျၢပ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ယႃႇပေၶီႇသေ ပႂ်ႉထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈလႄႈ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်လဵဝ် ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇ ပၢႆးတၢင်းတႃႇၵႂႃႇ သေတီႈတီႈ ၼႂ်း သၢမ်ဝဵင်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇပႆတၢင်းသေ တူၺ်းၵျွင်းၽြႃးၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃး လူမ်ၸႂ်။ 
• လႅင်။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ၶႅမ်ႉဢေႃႈ၊ ၵႃႈၶၼ်ဢမ်ႇယႂ်ႇသေ ၸၢင်ႈၸွၼ်ႇၼႂ်း ပူးၵမ်ႇသေ ၵႂႃႇတီႈတူၺ်းတီႈယဵမ်ႈ (ၼႆသေတႃႉ တီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်လဵဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ ရူတ်ႉၸိူဝ်းၵႂႃႇၸိူဝ်းမႃး)။ ႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၶၢတ်ႈလႅင်လႆႈယူႇ။ ဢွင်ႈတီႈပူးၵမ်ႇၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႅင်သေၵေႃႈ ႁွတ်းၽႅဝ်လႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် မိူဝ်ႈပႆႇပေႃး မႆႈႁႅင်းၼၼ်ႉ လီၶီႇလႅင်သေ ၸွၼ်ႇတူၺ်းယူႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ပူးၵမ်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်လုၵ်ႉလႃႈလႄႈ ပေႃးဢွၵ်ႇလႄႇတဵမ်ၸဝ်ႉတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ပူးၵမ်ႇ ၼႆႉ မိူၼ်"မိူင်းႁၢမ်း" ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈမႃးတႄႉတႄႉ တႄႉ တႃႇႁဵတ်းၼႆၼင်ႇတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈႁွင်တႄႉ ၶီလႅင်ၸွမ်းတၢင်းသၢႆး ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းမီးၵႆၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် ဢၼ်ႁိူဝ်ႉမွႆႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇဝႃႈ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇထုၵ်ႇသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ၶီႇလႅင်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၵႂႃႇ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉလႄႈ တၢမ်းၶမ်ၼႆတႄႉ ဢဝ်ပႃးဝႃႈ ၽႆးပိူင်း ဢၼ်သႂ်ႇတီႈႁူဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ။ ၼိုင်ႈဝၼ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• လႅင်ၽႆးၾႃႉ (E-bike)။ တၢင်းႁၼ်ထိုင်တင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်လူၺ်ႈလႅင် ၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ၵပ်းၵၢႆႇပႃး လႅင်ၽႆးၾႃႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ မႆႈမႃးယဝ်ႉၼႆတႄႉ လႅင်ၽႆးၾႃႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်ယဝ်ႉ။ လႅင်ၽႆးၾႃႉၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မၼ်းၵူၺ်းတၢင်ႇလႆႈ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၵူၺ်းသေ ဢွမ်ထၢတ်ႈမၼ်းၼႆႉ မၼ်းတေၸႂ်ႉလႆႈတႃႇ ၶိုင်ႈဝၼ်း (ယႃႇပေယုမ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ မၼ်းၶၢမ်ႇလႆႈတႃႇ တင်းဝၼ်း)။ လႅင်ၽႆးၾႃႉ ဢၼ်ၶီႇလႆႈ သွင်ၵေႃႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ လႅင်ၽႆးၾႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေၼႄ တၢင်းဝႆႉမၼ်းပၼ် တီႈၼႃႈၸေႃးမၼ်းသေ ဢွမ်ထၢတ်ႈမၼ်းၵေႃး ၸႂ်ႉလႆႈတႃႇတင်းဝၼ်း သေ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈ တၢင်းၽႆးမိူင်း 1ၸူဝ်ႈမူင်း 80 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်ၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈၶဝ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ဢၼ်ပဵၼ်တႃႇ ၵေႃႉလဵဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇၼႆ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေလႆးပၼ် 4-6,000၊ 5,000 ၵျၢပ်ႈ (1 ၵေႃႉ) ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်မႂ်ႇ 8,000 ၵျၢပ်ႈ (2 ၵေႃႉ)။ 
• လေႃႉမႃႉ။ ၼႆႉပဵၼ် လွၵ်းလၢႆးၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၼႂ်း ပူးၵမ်ႇ လႄႈ တႃႇတူၺ်းတႃႇယဵမ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈလေႃႉမႃႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈလႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ် တႅမ်းတတ်းသေ ႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇ၊ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်တေႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇတီႈ ၵႃႈၾႄးၼႆ ၶဝ်တေလႆႈ ၵေႃႇမသျိၼ်ႇမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉတႃႇသေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွၵ်ႈလၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႃၵူၼ်းႁေႃႈလေႃႉမႃႉ ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ဝၢႆးသေ လႅတ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ပႆၸွၼ်ႇတူၺ်းၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းႁေႃႈ လေႃႉမႃႉ တေႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ ၼိုင်ႈဝၼ်း 10-15,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶီႇလႆႈ တေႃႇထိုင် ၵူၼ်း 4 ၵေႃႉ)။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 25,000 ၵျၢပ်း။ 

တူၺ်း

သိုပ်ႇမိုတ်ႈ

ယႃႇပေဝႃႈ တႃႇဢႅဝ်ႇလႄ ၽြႃးၵွင်းမူး 2,000 တီႈၼၼ်ႉလႃႈ တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ႁႂ်ႈလိူဝ် 20 တီႈၵူၺ်း ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ တႄႇဢဝ် ၶၢဝ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇတေႃႇထိုင် ၶၢဝ်းလႅတ်ႇတူၵ်းၼၼ်ႉ တီႈပူးၵမ်ႇတႄႉ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဝၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵုမ်ႇထူမ်ႈ (တေႃႈ ၶီႇလႅင်သေၵေႃႈ) တႃႇတေတူၺ်း ၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈ တီႈတူၺ်းတီႈယဵမ်ႈ။ ဝၼ်းထူၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၽင်ၸႂ် ၼိူဝ် တႃတူၺ်းယဵမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇႁဵတ်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႂႃႇလွႆပူပ်ႉပႃး၊ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ လတ်းၶၢမ်ႈၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ် သေတီႈတီႈ တီႈၼႂ်း ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ။

ၵျွင်းၽြႃးပိူင်လူင် ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်တႅမ်ႈပၢႆႉဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ မၼ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇလီ ပေႃးတႃႇမုင်ႈႁၼ်လႆးယူႇ၊ ပေႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵျွင်းၽြႃးဢွၼ်ႇဢီႈ တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ တေလႆႈလူဝ်ႇ ၵျီႇၽီႇဢႅတ်ႉသ် ယူႇ။

လႆႈမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ထိုင် "တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈ" ၼၼ်ႉသေ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈမႃးႁႅင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လီၸႂ်ႉလုၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ လွင်ႈၵၢၼ်းၶိုၼ်ႈ တီႈၼိူဝ် ၵွင်းမူး "ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၼပ်ႉယမ်" သေ မုင်ႈတူၺ်းၽၢင်မုင်ႈယဵမ်ႈ ပူးၵမ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းၼၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈသေ မၼ်းၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၵဝ်ႇၵႄႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၸၢင်ႈလုလႅဝ်ငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2016 ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေ ၽြႃးႁႃႈသူႇသေ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၶိုၼ်ႈ တီႈပွတ်းၼိူဝ်ၽြႃးၵွင်းမူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇပဵၼ် ဢၼ်သၢႆႈၶိုၼ်းၼႆသေ တႃႇထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် တေမုင်ႈတူၺ်းလႆႈ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းၽင်ႇႁိုၵ်းလူင်ဝႆႉပၼ်ယူႇ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉပႃး ၶဵင်ႇမုင်ႈယဵမ်ႈလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။

ၶပ်ႉမၢႆၶၢဝ်းတၢင်း

ၽွင်းၸၼ်ၶပ်ႉမၢႆ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇတူၺ်း ပူးၵမ်ႇၼႆႉ လူတၢင်းၶႆႈၸႂ် လႄႈ လွင်ႈသပ်းလႅင်း တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ သဵင်ႈသဵင်ႈ၊ လိူၵ်ႈဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁၼ် လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းသေ ဢဝ်သႂ်ႇၸွမ်း ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ၸႂ်ႉ ႁၢင်ႈလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ၼႄဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇတီႈၼိူဝ်ၽၢႆႇၶႂႃ တီႈဢၼ် မီးသဵၼ်ႈမၢႆ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီး မၢႆ GPS ၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸႂ်ႉ ဢႅပ်ႉ ၼင်ႇ OSMand တီႈ ၽူင်းတိလၢႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၸိုင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် မၢႆ GPS ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶၢႆႉၶဝ်ႈသေ ၸႂ်ႉ ဢွပ်ႉၾ်လၢႆး လႆႈယူႇ။

တွၼ်ႈတႃႇဝႄႈ တီးၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢွင်ႈတီႈႁႃႈတီႈၼႆႉၼႆသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈတေလႆႈ တူဝ်ထူပ်း လွင်ႈယိုဝ်းယၢဝ်းပူးၵမ်ႇယူႇ - ၵျွင်းၽြႃးလေႃးၵဢုသျွင်ႇ (ၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 05:00)၊ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ (ဝၢႆးသေ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၵူၼ်းပႆႇမႃးၼမ်)၊ ၵျွင်းၽြႃးၵတေႃႉပလိၼ်ႇ(ၵျွင်းၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်၊ ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ လၢၼ်ႉဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႄႉဝႆႉသေတႃႉ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၵျွင်းၽြႃးဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းမီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႈတၢင်းသေ မုင်ႈတူၺ်းတႄႉ လႆႈႁၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇ)၊ ၵျွင်းၽြႃးပျႃႉသၢတ်ႈၵျီး (ၽြႃးဝၢႆႇၼႃႈၵႂႃႇတင်းတူၵ်း၊ ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီ တွၼ်ႈတႃႇ ႁၼ်ပုတ်ႉထလႆႈ တီႈတၢင်းၼွၵ်ႈၵၢင်ပၢင်ႇ တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ)၊ ၵျွင်းၽြႃးမျွၵ်ႉၵူႇၼီႇ (တီႈမုင်ႈသႃႇ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵႃႈ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၼိုင်ႈ၊ သွၵ်ႈႁႃတူၺ်း တၢင်းလပ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈၸူး ၸၼ်ႉ 7)။

ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်တႄႉ လိူၵ်ႈတူၺ်း ၽြႃးပူးၵမ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇဝႆႉ ၵဝ်ႈဢၼ် ၼင်ႇဢၼ်ၼႄဝႆႉ - ၵျွင်းၽြႃးၸဵင်းၺႅတ်ႉၶဝ်ႈပီႈၼွင်ႉ (ယဵၼ်လီသေ ၵူၼ်းဢမ်ႇၵိုၼ်း)၊ ၵွင်းမူး သူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇ (ဝၢႆးသေလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈၽုင်ၵူၼ်းႁၢင်ႇၵႂႃႇ)၊ ၵျွင်းၽြႃးသပ်ႉပႆႇၺု (ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်သေ မီးတီႈမုင်ႈသႃႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ၵျွင်းၽြႃးဢၼၼ်ႇတႃႇ)၊ ၵျွင်းၽြႃးဢၼၼ်ႇတႃႇ (လတ်းၶၢမ်ႈ တိတ်ႉသ်ၼေးလႅၼ်း သေၵေႃႈ မူၼ်ႈၸႂ်တီႈ ပၢင်ႇတဵတ်ႇယဵၼ်)၊ ၵျွင်းၽြႃးသူႇလႃႇမုၼိ (ယွၼ်ႉသၢႆလႅင်းလႅတ်ႇသေ ပဵၼ်ဢၼ်ႁိူဝ်ႈလႅင်းလႄႈ ပဵၼ်တီႈလီထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ)၊ ၵျွင်းၽြႃးတမ်ႇပူႇလ (ႁိူဝ်ႈလႅင်းလီ၊ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇထႆႇႁၢင်ႈ)၊ ၵျွင်းၽြႃးထမ်ႇမယၼ်ႇၵျီး (လႅပ်ႈတေယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃးလၢၵ်ႇလၢႆး ဢိၵ်ႇတင်း ပိုၼ်းဢိူၵ်ႇလိူတ်ႈယၢင်)၊ ၵျွင်းၽြႃးပျႃႉတၢတ်ႈၵျီး (ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈ)။

ၽြႃး ပိူင်လူင်

ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ လႄႈ သပ်ႉပႆၺု ဢၼ်မီးၽၢႆႇလင်

• 1 ၽြႃးဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ (အာနန္ဒာ ဘုရား) (မီးၽၢႆႇသၢႆႉမိုဝ်း တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ပူးၵမ်ႇ-ၺွင်ႇဢူး၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် တၢင်းဢၼ်တေၵႂႃႇၸူး ၵိၵ်ႉသရပႃႇ တီႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ)။ ၵျွင်းၽြႃးပူးၵမ်း ဢၼ်မျၢတ်ႈသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထူၼ်ႈသၢမ် ဢၼ်ပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း သၢင်ႇၵႅတ်ႉသႃး လႆႈ တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1091 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးၽြႃး ပႃးၼိုင်ႈသေ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းပႃႇလိ "ဢၼၼ်ႇတပၼ်ႇၺ" ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ပႆၺႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတီႈသုတ်း" ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၵျွင်းၽြႃးၼႆႉ မီးဝႆႉ ၽြႃးသီႇသူႇ ဢၼ်ၸိူဝ်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ။ ၽြႃး ဢရိမိတ်ႉတေႇယတႄႉ ပႆႇပေႃႇပႂၢင်ႉမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢဝ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ဢိၼ်းတီးယႃးသေၵေႃႈ တိုၵ်ႉၶိုၼ်း မႄးၵုမ်း ၵျွင်းၽြႃးၼႆႉယူႇ။ 

ၽြႃး တၢင်ႇၸိူဝ်း

• 2 ၽြႃးလေႃးၵဢူၵ်ႉသျွင်ႇ။ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း ၽွင်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ 05:00 လႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်ထၢၼ်ႇ သူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႄႇဢဝ် ပီၵၢႆမႃးသေ မၼ်းၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈၸၼ်ႉသွင် လႄႈ ၸၼ်ႉသၢမ်ၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉတူၼ်ႈမႆႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ သူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇ တင်းပုတ်းတင်းတႅင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၸမ် တွၼ်ႈတႃႇ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇၼႆ လုၵ်ႉတီႈ တၢင်းၵႆ 100 မ.သေတူၺ်း ၵွင်းမူး လႄႈ ၽြႃးလႄႈ။ 

ၼွၼ်း

တီႈ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ

ၺွင်ႇဢူး

ၵႂႃႇထႅင်ႈ