တွင်ႇၵူၵ်ႉ (မၢၼ်ႈ တောင်ကုတ်မြို့) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်း (ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 158,341၊ ပီ 2014) ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၸႄႈဝဵင်း မီးၽၢႆႇတူၵ်းသုတ်းသုတ်း တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွင်ႇၸႂ်

တွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီး တီႈဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သင်တႄႉတႄႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇမီးတီႈမုင်ႈတူၺ်း လႄႈ တႃႇတေႁဵတ်းသင် တႄႉတႄႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တီႈတၢင်းၽႄ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ မျွၵ်ႉဢူး၊ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ပျီႇ လႄႈ ငပလီႇ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းမီး တီႈလိုဝ်ႈသဝ်းတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈပိုတ်ႇလွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၽၢႆႇတၢင်းတူၵ်း ဢၼ်ဢိုတ်းဝႆႉမႃးၼၼ်ႉ လႆႈတႄႇၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်မႃးယဝ်ႉ။ တူၺ်းဢဝ် တွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း လၢႆပီၵူၺ်း ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်မႃး ယွၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵႂႃႇၸူး

တၢင်းၽႄၵႂႃႇ ၵျွၵ်ႉၽျူႇ

တင်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ

• 1 တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ (မီးၽၢႆႇၸၢၼ်းၵၢင်ဝဵင်း ယၢၼ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ)။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

လုၵ်ႉတီး ပၢႆတၢင်းၼႄႉၼွၼ်းသေ -

• တၢၼ်ႇတွႆး (တႃႇ ငပလီႇ) - ရူတ်ႉပၢသ်ႉ လႄႈ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ ရူတ်ႉဝႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လဵၼ်ႈဝႆႉယူႇ။ ၶၢဝ်းတၢင်းတႄႉ ႁိုင် 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ တေလႆႈပၼ် 3,000 ၵျၢပ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ထူဝ်းရိတ်ႉမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၵႂႃႇၸူး ငပလီႇၵမ်းလဵဝ်။
• မျွၵ်ႉဢူး - တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇတွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ မီးယူႇ သွင်လမ်း။ တၢင်းႁိုင် 12 ၸူဝ်ႈမူင်း ၵႃႈၶၼ် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။
• ပျီႇ - ႁၢင်ႈႁႅၼ်း (ႁူင်းၶဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ) တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်း ဢၼ်ၵျွၵ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်ဝႅၼ် ဢၼ်လႆႈ လတ်းႁူၺ်ႈလတ်းလွႆ။ တၢင်းႁိုင် 4-7 ၸူဝ်ႈမူင်း ၵႃႈၶၼ် 4,000 -10,000 ၵျၢပ်ႈ။

တင်း ႁိူဝ်း

• 2 တႃႈႁိူဝ်း တွင်ႇၵူၵ်ႉ။ တီႈတွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ မီးတႃႈႁိူဝ်း တီႈဢၼ် ႁိူဝ်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢၼ်ၽႅဝ်မႃး ဝၼ်းၸၼ် လႄႈ ဝၼ်းၽတ်း ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်း 06:00 လႄႈ ၽႅဝ် 15:00 မူင်းၼၼ်ႉ။ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈႁိူဝ်းၼႆႉ မီးလိူင်ႈဝႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ လႆႈမီးမႃး လွင်ႈၸူၼ်လွင်ႁိမ်ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၸူႇ 2019)

ၸွၼ်ႇ

တွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇ၊ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ႁွတ်ႈလႆႈၵူႈတီႈ၊ ဢိၵ်ႇပႃး တႃႈႁိူဝ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႃးထူင်ၼၵ်းတႄႉ ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇ တေပဵၼ် တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 4 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉ။

တူၺ်း

• 1 ၵွင်းမူး (မီးတီႈႁိမ်း ၽၵ်းတူဢွၵ်ႇ တီႈၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ)။ တူၺ်းၵွင်းမူး ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ဝၢင်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်။ ၸၢင်ႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ်တီႈၼၼ်ႈသေ ပႂ်ႉ ရူတ်ႉပၢသ်ႉလႆႈယူႇ။ 

ႁဵတ်း

ဢမ်ႇပေႃးမီး တႃႇတေႁဵတ်းသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းမီး ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းဢိတ်းဢွတ်း ၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈထုင်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉ။

သိုဝ်ႉ

ၵႂႃႇတူၺ်းတီႈ 1 ၵၢတ်ႇမျူဝ်ႉမ ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း ၼမ်ႉ လႄႈ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇႁွင်ႇ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉၼၼ်ႉ။

ၵိၼ်

• 1 ပႃႈဢွင်ႇ (တီႈၼႃႈလၢၼ်ႉမၼ်း ဢဝ်မေႃႈၽၵ်းၶပ်ႉၸႅၼ်ႇဝႆႉ၊ တင်ႇ လႄႈ ၽိူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သိူဝ်ႇဝႆႉလႄႈ တႃႇဢမ်ႇႁၼ်တႄႉ တေဢမ်ႇမီး)။ ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်။ ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးသူႈလႆႈႁၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ ပေႃးၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၵႂႃႇၼႆ ၶဝ်တိူဝ်းတူၺ်းထိုင်လိူဝ်သေ ၶဝ်တူၺ်းထိုင် ၶႅၵ်ႇပိုၼ်ႉတီးၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၽၵ်းၼိူဝ်ႉမီးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ လႆႈပႃး ၽၵ်းသႃႈ လႄႈ ၶဝ်ႈ။ 1,500-2,000 ၵျၢပ်ႈ။ 
• 2 လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ရႂၢႆႇယႄႇလ် (Royal Restaurant) (တီႈလဵဝ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ)။ ၽၵ်းၶဝ် မီးၸေးၼႃႇ။ မွၵ်ႈ 2,500 ၵျၢပ်ႈ။ 

ဢွၵ်ႉ

တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မၢင်တီႈၼႆႉ ၵိၼ်လႆႈ ပီႇယႃႇယူႇ။ ပႃး တႄႉဢမ်ႇမီးဝႆႉႁင်းၶေႃ။

ၼွၼ်း

တီႈတွင်ႈၵူၵ်ႉၼႆႉ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မီးဝႆႉယူႇ 15 ဢမ်ႇ 20 တီႈ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁႃ ဢွင်ႈၼွၼ်း ၼႂ်းၵႃႈၶၼ် US$10-20 ၼၼ်ႉ။ ၶွင်ႉၼွၼ်း ဢၼ်ၶၼ်ႇထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ဢမ်ႇပႃးႁူးလႅင်း၊ ၵူၺ်းပႃး တီႈၼွၼ်ႈလႄႈ ၽတ်ႉလူမ်း။ ပေႃးၶၢဝ်းၶႅၵ်ႇမၢင်ႇၼႆ းမွၵ်ႈ US$15 ၼႆႉၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႆႈ ဢွင်ႈၶၢၼ်း ဢၼ်မီး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပိုတ်ႇ တႃႇ ၶႅၵ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းမႃး၊ ၵမ်ႉၼမ်ၵေႃႈ မီးတီႈႁိမ်းတၢင်းၽႄ ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉၼၼ်ႉ။

• 1 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၶၢၼ်ႉ (Khant Guest House) (မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ တၢင်းၽႄလူင် ၵႃႈတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ)။ 10/25,000 ၵျၢပ်ႈ (ဢမ်ႇပႃး-AC/AC)။ 
• 2 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၼၢၼ်းတေႃႇဢူး (Nan Taw Oo Guest House) (မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ တၢင်းၽႄလူင် ၵႃႈတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ)။ 5,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵေႃႉလဵဝ်)။ 
• 3 ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ရႂၢႆႇယႄႇလ် (Royal Guesthouse) (မီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ ၽၢႆႇသၢႆႉ တၢင်းၽႄ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ)။ 25,000 ၵျၢပ်ႈ။ 

ၵႂႃႇထႅင်ႈ

ၵၢၼ်ပၢသ်ႉ တေႃႉသူင်ႇပိူင်လူင်မၼ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ဢၼ်တူၵ်း ၽၢႆႇၸၢၼ်းဢိတ်းဢိတ်းၼၼ်ႉ။

• ပျီႇ – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းမီးၸမ်ၵၼ်တင်း ဝဵင်းၵဝ်ႇ ပျူႇ။
• ငပလီႇ – ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသေပိူၼ်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ ဢမ်ႇပေႃးမီး။
• မျွၵ်ႉဢူး – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ ဢွင်ႈတီႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ လႄႈ ၽိင်ႈထုင်း၊ ဝၢၼ်ႈၶျၢင်း လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ။
• ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ – ပဵၼ်တီႈ ၽႄတၢင်း ၵၢင်တေႃႉသူင်ႇ တႃႇ ၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူး လႄႈ တႃႇလိူၵ်ႈလႆႈ သဵၼ်ႈတၢင်းတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်လႆႈၶီႇႁိူဝ်းၵႂႃႇ။ ႁိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းပုတ်ႉ လႄႈ ဝၼ်းသဝ် ၶၢဝ်း 06:30 လုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းဢွၵ်ႇသေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 15:30။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၶၢႆတီႈ လုမ်း 2 ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ မလိၶ ဢၼ်မီးတီႈတၢင်း ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉမႃး မီးၽၢႆႇႁွင်ႇသေ မီးတီႈႁိမ်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသိုဝ်း တီးတၢင်းၵႂႃႇၵၢတ်ႇ၊ မီးတီႈႁိမ်း တၢင်းၽႄၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၼၼ်ႉ။