Jump to content

Download GPX file for this article
Full screen dynamic map
လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ် မႃး
ဢေးသျႃး > ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ > မိူင်းထႆး > မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ > ၸႄႈမိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ > ၵဵင်းမႂ်ႇ

ၵဵင်းမႂ်ႇ

လမ်းၼႂ်း

Map
ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ၶွင် ၵဵင်းမႂ်ႇ
ႁူဝ်ႉဝဵင်း လႄႈ ၶူးဝဵင်း မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ

ၵဵင်းမႂ်ႇ (เชียงใหม่) ၼႆႉ ပဵၼ် ၵႅၼ်ၵၢင် ၶွင် မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယူႇသဝ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်း ၸိူဝ်းဢၼ်တၢင်ႇမၢႆၽၢင်ဝႆႉၼၼ်ႉ မီး 127,000 (မိူဝ်ႈ ပီ 2016)၊ သေ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ၶႂ်ႈမီးၸမ် ၼိုင်ႈလၢၼ်ႉ၊ မၼ်းပဵၼ် ဝဵင်းယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈသီႇ တီႈ မိူင်းထႆးယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉပဵင်းၼၼ်ႉ တၢင်ႈသုင်ၼႃးပၢင်ႇလၢႆႇ မီး 316 မီႇတႃႇသေ သၼ်လွႆ လႄႈ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉသေ မၼ်းတိူဝ်း ၶဵဝ်လီ ယဵၼ်လီသေ ဝဵင်းလူင်၊ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမႃးယူႇသဝ်းတီႈၼႆႈၵေႃႈမီးတင်းၼမ်၊ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉ ၵုင်းထဵပ်ႈ ၶၢႆႉမႃးယူႇသဝ်းတႃႇသေ တီႈ "မွၵ်ႇၼၢင်းသီ ပွတ်းႁွင်ႇ" ၼႆႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။

ပွင်ႇၸႂ်

[မႄးထတ်း]

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢၼ်လႆႈမၢႆတွင်းဝႆႉ တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉ မီး 127,000 ၵေႃႉလိူဝ်လိူဝ် (မိူဝ်ႈပီ 2016) လႄႈ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉ မီး 1.2 လၢၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းထူၼ်ႈသွင် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇၼႆႉ ၵေႃႇတၢင်ႈမိူဝ်ႈပီ 1296 CE သေ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်လီၶဝ်ႈၸ်ႂလူၺ်ႈၽိင်ႈထုင်းလႄႈ ပိုၼ်းသေ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉပဵၼ်ဝဵင်းလူင်ၶွင် မိူင်းႁေႃၶမ်းလၢၼ်ႉၼႃးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ႁိမ်းႁွမ်း

[မႄးထတ်း]

ဢၼ်ႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇၼႆႉ ပဵၼ်ႁွင်ႈၼမ်ႉ လႄႈ ၽႃဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ဢၼ်လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ ဝဵင်းၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈမၼ်း မီးမွၵ်ႈ 6.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ ပဵၼ်တီႈဢိင်ဢၢင်ႈ တႃႇတေၵႂႃႇမႃး လႄႇလဵပ်ႈဝဵင်း။

ၶိုင်ႈပွတ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ၶိုင်ႈပွတ်းတူၵ်း ဝဵင်းၵဝ်ႇၼႆႉ မီးၾၢင်ႁၢင်ႈၽႂ်မၼ်း။ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼႆႉ မီးႁူင်းႁႅမ်း ႁူင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း ႁၢၼ်ႉၶၢႆလူတ်ႉၵႃး ႁူင်းၵၢၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁွင်ႈၶႅၵ်ႇ ႁူင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း ႁွင်ႈၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းပၼ် တၢင်းၵိၼ် တႃႇၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶိုင်ႈပွတ်းတူၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႆးလိူဝ်သေ မီးႁူင်းႁဵၼ်းၵူၼ်းတႃမွတ်ႇ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၵွမ်ႇၵူၼ်းတၢႆ၊ ႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ မိူင်းထႆး ၵိင်ႇၽႄ ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ႁူင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း ဢၼ်မီးၼိူဝ်ၽိူၼ် ၵမ်ႈၼမ် ႁႃႈႁူၵ်းတီႈ (หมูกระทะ mǔu gràck~táed) ဢၼ်မီး လုၵ်ႉၵႃႉထႆး ၸမ်ၸမ်10 ၵေႃႉ မီးဝႆႉတႃႇသေႇ။

ပေႃးဢဝ်တၢင်းၶဵမ်ယၢမ်း တႄႇဢဝ် 12 မူင်း (ၽၢႆႇႁွင်ႇ) ၼႆၸိုင် ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈၶူးဝဵင်း လႄႈ ႁိမ်းႁွမ်းမၼ်း မီးဝႆႉ-

  • 1 ၽၵ်းတူၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ (ประตูช้างเผือก) (သုၼ်ၵၢင်၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၶူးဝဵင်း)။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမင်ႇၵရၢႆး ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး c.1296။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းႁွင်ႉဝႃႈ ၽၵ်းတူႁူဝ်ဝဵင်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းလႆႈထုၵ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသႅၼ်းမူၺ်ႇမႃႇ (1365-1401) မိူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းဝႆႉ ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈ ၸၢင်ႉဢႄးလ်ပီႇၼူဝ်ႇ (ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ ช้างเผือก) ၽၢႆႇၼွၵ်ႈၽၵ်းတူ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၽၵ်းတူၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇလွႆးလွႆး ႁႂ်ႈမၼ်းၼႄလႆႈ လွင်ႈမၼ်းမီးယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇၽိင်ႈထုင်းမၼ်း ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢၼ်တေပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၶဝ် လတ်းၽၢၼ်ႇၽၵ်းတူၼႆႉသေ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝဵင်း မိူဝ်ႈၶဝ်တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈႁေႃၶမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၼႆႈ ၵႂႃႇတၢင်းႁွင်ႇ တေလႆႈၵႂႃႇတီႈ တႃႈလူတ်ႉပၢသ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ ၼႆသေ သိုပ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈ ၸူး မႄႈရိမ်း၊ ပၢႆ၊ ၵဵင်းႁၢႆး လႄႈ လႅၼ်လိၼ် လၢဝ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
  • 2 ၸဵင်ႇသီၽုမ်း (แจ่งศรีภูมิ) (ၸဵင်ႇ ၶူးဝဵင်း ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ)။ ဝၢႆႇၽၢႆႇသၢႆႉ တီႈၼႆႈသေ တေလႆႈၵႂႃႇတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၵႂႃႇသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ ၵႂႃႇၸူးၶူဝ်ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉပိင်းသေ ပူၼ်ႉၵႂႃႇ တီႈရူတ်ႈလဵၼ်း လႄႈ တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ။ ဝၢႆႇၶႂႃ (တၢင်းၸၢၼ်း) ၶဵင်ႇၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ် ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၶူးဝဵင်း။

ရႃႇသီႇၽိင်ႈၾႃႉ

[မႄးထတ်း]

ၵႂႃႇၸူး

[မႄးထတ်း]

ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

[မႄးထတ်း]

ၼႂ်းမိူင်း

[မႄးထတ်း]

ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း

[မႄးထတ်း]

ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ

[မႄးထတ်း]

တႃႈရူတ်ႉပၢသ်ႉ

[မႄးထတ်း]

လုၵ်ႉတီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ

[မႄးထတ်း]

လုၵ်ႉတီႈ ႁူဝ်ႁိၼ်

[မႄးထတ်း]

လုၵ်ႉတီႈ ၽတ်ႉထယႃး

[မႄးထတ်း]

လုၵ်ႉတီႈ ၽူးၵဵတ်ႇ

[မႄးထတ်း]

လုၵ်ႉတီး ဢုတွၼ်းထႃးၼီး

[မႄးထတ်း]

ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း

[မႄးထတ်း]

ၸွၼ်ႇ

[မႄးထတ်း]

တင်း ရူတ်ႉပၢသ်ႉ

[မႄးထတ်း]

တင်း သွင်ထႅဝ်

[မႄးထတ်း]

တင်း တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် သၢမ်လေႃႉ

[မႄးထတ်း]

တင်း ဢီး-ႁႆးလိင်း

[မႄးထတ်း]

တင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ

[မႄးထတ်း]

တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ

[မႄးထတ်း]

တင်း လႅင်

[မႄးထတ်း]

တင်း ၵႃး

[မႄးထတ်း]

ပႆတိၼ်

[မႄးထတ်း]

တူၺ်း

[မႄးထတ်း]

သူၼ်မွၵ်ႇ လႄႈ သၽႃႇဝ

[မႄးထတ်း]

ႁူင်းၼႄ

[မႄးထတ်း]

ၵျွင်းၽြႃး

[မႄးထတ်း]

ၽၢႆႇၼႂ်း ဝဵင်းၵဝ်ႇ လႄႈ ႁူဝ်ႉဝဵင်း

[မႄးထတ်း]

ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဝဵင်းၵဝ်ႇ လႄႈ ႁူဝ်ႉဝဵင်း

[မႄးထတ်း]

ႁဵတ်း

[မႄးထတ်း]

ငဝ်းတူင်ႉ

[မႄးထတ်း]

ပၢင်ပွႆး လႄႈ ပွႆးၼႄၶူဝ်းၶွင်

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၶိုၼ်ႈလွႆ လႄႈ ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် တၢင်ႇၸိူဝ်း

[မႄးထတ်း]

မိပ်ႇၼူတ်ႈ

[မႄးထတ်း]

ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ

[မႄးထတ်း]

မူၺ်ထႆး (လၢႆးထႆး)

[မႄးထတ်း]

ၶီႇပေး

[မႄးထတ်း]

ၶီႇၶရုတ်ႉ ၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉ

[မႄးထတ်း]

ၵၢၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်း

[မႄးထတ်း]

လုၺ်းၼမ်ႉ

[မႄးထတ်း]

သမ်းလၢႆး

[မႄးထတ်း]

ႁူင်ႇၸၢတ်ႈ

[မႄးထတ်း]

တူဝ်သတ်းထိူၼ်ႇ

[မႄးထတ်း]


လဵပ်ႈႁဵၼ်း

[မႄးထတ်း]

ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ

[မႄးထတ်း]

ပၢႆးယူႇလီ လႄႈ လွင်ႈယူတ်းယႃ

[မႄးထတ်း]

ပၢႆးယူတ်းယႃ ဢိုၼ်းလပ်း

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ

[မႄးထတ်း]

ရႄဢီႇၶီႇ

[မႄးထတ်း]

မေႃၽီ

[မႄးထတ်း]

ထၢႆႉၶျိ လႄႈ ၶျိၵူင်း

[မႄးထတ်း]

လၢႆးထႆး (မူၺ်ထႆး)

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈတူမ်ႈႁုင် ထႆး

[မႄးထတ်း]

ၽႃႇသႃႇထႆး

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈမိပ်ႇၼူတ်ႈ ထႆး

[မႄးထတ်း]

သိုဝ်ႉ

[မႄးထတ်း]

ပပ်ႉ

[မႄးထတ်း]

ၶူဝ်း ၽႃႈၽႅၼ်ႇ

[မႄးထတ်း]

ၶူဝ်းၶွင်ၵူႈမဵဝ်း

[မႄးထတ်း]

ၶူဝ်းႁိူၼ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈႁဵတ်းၵၢၼ်

[မႄးထတ်း]

ၶူဝ်းၶွင် ပိုၼ်ႉတီႈ

[မႄးထတ်း]

လၢၼ်ႉ လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ

[မႄးထတ်း]

ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း

[မႄးထတ်း]

မေႃးလ်

[မႄးထတ်း]

ၵၢတ်ႇ

[မႄးထတ်း]

ၶၢတ်ႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ

[မႄးထတ်း]

ၵိၼ်

[မႄးထတ်း]

ၵၢတ်ႇလႄႈ လၢၼ်ႉၶၢင်ႈတၢင်း

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်သုင်

[မႄးထတ်း]

မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်

[မႄးထတ်း]

ၵႃႈၶၼ်သုင်

[မႄးထတ်း]

တၢင်းၵိၼ် မၢၼ်ႈ

[မႄးထတ်း]

တၢင်းၵိၼ် ၵျႃႇပၢၼ်ႇ

[မႄးထတ်း]

တၢင်းၵိၼ် ၵၢဝ်းလီ

[မႄးထတ်း]

တၢင်းၵိၼ်ၸၢႆ

[မႄးထတ်း]

တၢင်းၵိၼ် ဝႅတ်ႉၼမ်း

[မႄးထတ်း]

ဢွၵ်ႉ

[မႄးထတ်း]

သဵၼ်ႈတၢင်း လွႆၶရွၵ်း (ၼႃႈလိၼ် ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ)

[မႄးထတ်း]

သဵၼ်ႈတၢင်း ၼိမ်းမၢၼ်ႈႁေႇမိၼ်း

[မႄးထတ်း]

ၽၢႆႇၼႂ်း ၶူးဝဵင်း

[မႄးထတ်း]

ၵႃႇၾီႇ

[မႄးထတ်း]

ၵေးပႃး

[မႄးထတ်း]

ၽဵင်းလၢပ်ႉၾ်

[မႄးထတ်း]

ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ

[မႄးထတ်း]

ၼွၼ်း

[မႄးထတ်း]

တီႈ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ

[မႄးထတ်း]

တီႈ ၵႃႈၶၼ် ပၢၼ်ၵၢင်

[မႄးထတ်း]

တီႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ

[မႄးထတ်း]

ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ်

[မႄးထတ်း]

လူတ်ႇလႅၼ်း

[မႄးထတ်း]

ၼမ်ႉ

[မႄးထတ်း]

ၵပ်းသိုပ်ႇ

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈသူင်ႇၶူဝ်း ၽႂ်းၽႂ်း

[မႄးထတ်း]

ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ

[မႄးထတ်း]

တႄႇလီၽူင်း

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈၵႄႈၶႆပၼ်လႆႈ

[မႄးထတ်း]

လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ

[မႄးထတ်း]

မေႃယႃၶဵဝ်ႈ

[မႄးထတ်း]

ၵၢၼ်သၵ်ႉၶူဝ်း

[မႄးထတ်း]

ပၢႆးယႃႈယႃ

[မႄးထတ်း]


သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ

[မႄးထတ်း]

လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ်

[မႄးထတ်း]
သၢႆတၢင်း ၵဵင်းမႂ်ႇ
သုတ်း      လမ်းၽုၼ်း ၵုင်းထဵပ်ႈ


ၽိုၼ်ၵႅမ်မိုဝ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဝဵင်း ၵဵင်းမႂ်ႇ ၼႆႉ မီးဝႆႉ သၢႆငၢႆ ၵႅမ်မိုဝ်း။ မၼ်းမီးဝႆႉ လွင်ႈလီလၢႆမဵဝ်း၊ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၼ်မီးၸၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼင်ႇ ႁူင်းလႅမ်း၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ၊ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ် လႄႈ ႁူဝ်ယွႆႈ ၸိူဝ်းၵပ်းၵၢႆႇ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ၶႅၼ်းတေႃႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ သေ ၸွႆႈထႅမ်ႁဝ်းၶႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်လၢဝ် ၵႂႃႇၶႃႈၼေႃႈ!